Het afgelopen weekend

Het afgelopen weekend heb ik boodschappen gedaan, een beetje in huis geruimd, een was gedraaid en een hele ochtend samen met een zus de flat van mijn moeder zo goed als ontmanteld. Dat laatste was een pittige klus. Een nare klus.

Het afgelopen weekend heb ik samen met Peter twee keer heerlijk uitgebreid ontbeten (we vergaten allebei de verse jus maar daar wist ik zondag aan het eind van de middag wel raad mee), in de kou en regen over de markt gelopen, wat gedronken in een stadscafé en daarna lekker en ook lekker gemakkelijk iets te eten gehaald bij de chinees. Heb ik samen met hem voor de tv gezeten, hij op de bank, ik op een kussen op de grond, hij kijkend naar een programma ondertussen spelend met mijn haar en ik lezend en genietend.

Het afgelopen weekend ben ik bij mijn moeder geweest. Heb ik haar zeker tien keer in anderhalf uur uitgelegd dat ze nog moet wennen, dat ze het goed doet, dat wennen altijd moeilijk is, dat als “de anderen” niks tegen haar zeggen, dit niet betekent dat ze haar niet aardig vinden, dat warm eten om vijf uur in plaats van om half één echt wel kan, dat zìj verhuisd is maar dat wìj nog steeds wonen waar wij wonen en dat wij haar echt, echt niet vergeten. Nooit. Ik heb samen met haar appeltaart gegeten en ik heb haar voorgelezen.

Het afgelopen weekend heb ik in de storm hardgelopen. Heerlijk hardgelopen. Voorovergebogen tegen de wind in, bijna over mijn eigen benen struikelend als die wind van opzij kwam en licht achteroverleunend als hij mij vooruit duwde omdat ik het gevoel had anders voorover te duikelen. Met herfstblaadjes in mijn haar en tintelende wangen. Uitwaaien, heerlijk uitwaaien, letterlijk en figuurlijk uitwaaien.

Het afgelopen weekend heb ik twee potjes Wordfeud verloren maar ook twee gewonnen. Heb ik iemand getroost, iemand om hulp gevraagd, iemand een complimentje gemaakt en iemand geknuffeld. Ik heb verse bloemen in een vaas gedaan en een scheutje wodka door de verse jus. Ik heb gehuild, gelachen en gezongen. (Sorry voor dat laatste...)

Het afgelopen weekend heb ik sinds lang weer eens een boek in bijna één adem uitgelezen. ’s Middags languit op de bank, ’s avonds lekker in bed, me helemaal verliezend in een o zo spannend boek. Op driekwart dacht ik te weten wie de dader was, vlak voor het einde bracht de auteur mij toch aan het twijfelen maar uiteindelijk bleek ik het toch goed te hebben. Heb ik gelezen om even weg te zijn van de werkelijkheid. En dat lukte.

Het afgelopen weekend was zo goed als het maar kon zijn. Het was zoals wel vaker minstens één dag tekort maar het was een goed weekend. Ja, het was best wel een goed weekend.

Het was zo lief bedoeld

Zij fietste op een avond samen met een collega naar huis toen halverwege hun rit diens echtgenoot hen tegemoet kwam lopen; hij had bij wijze van verrassing zijn hardlooprondje aan de route van zijn vrouw aangepast. Tijdens het eten vertelde zij hierover en haar man, ook een hardloper, vond het een leuk idee: “Dat kan ik ook wel eens doen!” Zo gezegd en zo ook vergeten. Dat laatste door haar tenminste.

Enige tijd later regende het pijpenstelen toen zij uit haar werk kwam. Eenmaal thuis schudde zij haar druipende jas en paraplu uit en zag ze dat haar man er niet was. “Waar is papa?”, vroeg zij aan hun puberdochter die languit op de bank hing. “Die is, geloof ik, gaan hardlopen. Om u op te halen of zo...” Ze was nog verbaasd (uitgerekend met dit weer?) toen de voordeur openging en haar man binnenkwam. Hijgend, natter dan nat en supergefrustreerd.

“Ben je al thuis? Zag je mij niet? Je fietste onder het viaduct door en ik rende achter je aan!”

“Viaduct? Fietstunnel, bedoel je, ik ga altijd via de fietstunnel, niet het viaduct en ik heb je niet gezien.”

“Fietstunnel? Maar ik rende achter je aan! Fietste jij niet met een paraplu in je hand?”

“Ja, maar niet onder het viaduct!”

“.......” 

“Nee! Nee, echt? Heb je achter zomaar een vrouw aangerend?!”

En terwijl ze krampachtig probeerde haar lachen in te houden omdat hij het zo lief bedoeld had en nu zo vreselijk nat en teleurgesteld was, klonk er ongerust, bijna dreigend, vanaf de bank:

“Als u míj maar nooit komt ophalen als ik uit school kom! Zeker niet in dié maillot!!!”

Ondertussen in de achtertuin

Ondertussen...

tussen alle bedrijven, consternaties en zorgen door,

maakt de herfst een fraaie puinhoop in onze achtertuin.

En staat de esdoorn

schaamteloos een varen te versieren.

Met meer dan vijftig blaadjes rood ;)

Oudste dochter

Hoe ik onze moeder heb verteld dat zij over anderhalve (!) dag zou gaan verhuizen? En niet zomaar verhuizen naar een ander appartementje maar naar een woongroep waar ze met anderen, met “vreemden” moet samenwonen? Hoe ik het haar heb verteld terwijl zij nog van helemaal niks wist? Onze moeder die Alzheimer heeft en van wie ik daarom moest afwachten òf ze het zou begrijpen en wàt ze ervan zou begrijpen? Hoe ik het heb kunnen vertellen terwijl ik het zelf nog aan het verwerken was en terwijl "WAT DOE JE HAAR AAN?!" geheel onterecht, ik weet het, maar met flikkerende neonletters voor mijn ogen dansten? 

Met heel veel moeite, met heel veel geduld en met eindeloze herhalingen. Met een misselijkmakende, grote steen in mijn maag.

En uiteindelijk met heel veel tranen en een bijna lichamelijke pijn toen ik haar verbijstering zag. Toen ik zag hoe verbijsterd zij was dat ik, haar oudste, degene op wie zij bijna blind vertrouwt, degene van wie zij denkt dat die ook voor haar jongere dochters zorgt, degene die “zo pienter en verstandig” is, dat uitgerekend ìk bedacht had dat zij moet verhuizen. Weg uit haar eigen huisje. Weg uit haar vertrouwde omgeving. Weg bij alles waaraan zij gehecht en (eindelijk) gewend was. “Heb jíj dat geregeld? Jíj? Ik wil niet! Weten jouw zusjes dit? Wat vinden zij hiervan? Waarom moet ik dit van jou?! Waarom toch?”

Met bijna lichamelijke pijn.

Maar daarna ook met langzaam doorsijpelende opluchting toen mijn zusjes, die later die dag na elkaar bij moeder kwamen, mij sms’ten dat mama weer wat rustig was. Dat zij beetje bij beetje begreep dat het inderdaad beter was om meer zorg te krijgen, dat het nodig was. En aan het eind van de middag, toen het laatste sms’je kwam waarin stond dat onze moeder het geaccepteerd had en dat ze zelfs al bezig was om te bedenken welke meubeltjes zij mee wilde nemen naar haar nieuwe huisje.Toen was het ook met bewondering.

Met heel veel bewondering en met diep respect voor de veerkracht en de moed van onze moeder.

Heel veel bewondering en diep respect. En een o zo zwaar hart.

Een kamer vrij

Een paar jaartjes geleden (het ene moment voelt het als in een vorig leven, het andere moment als afgelopen maand) schreven wij, mijn twee zusjes en ik, onze moeder in voor een appartementje in een verzorgingshuis. Hoewel zij toen al ruim tachtig-plus was en steeds meer tegen lichamelijke en (lichte) geestelijke grenzen aanliep, was het toch met het idee van “alvast voor later”. Nu ik zo terugkijk voelde dat inschrijven als instappen in een rustig boemeltreintje dat in een vriendelijke omgeving reed.

Dat boemeltreintje begon echter steeds sneller te rijden. We moesten meer en meer zorgen en ook controleren. We moesten dingen regelen, kregen te maken met indicatie-aanvragen, persoonsgebonden budget versus zorg-in-natura en huisbezoeken van mensen-die-moesten-beoordelen. Na onderzoeken bij een geriater en de diagnose Alzheimer bleek dat de vriendelijke omgeving out of the blue veranderd was in een vreemde, bijna vijandelijke vlakte. De inschrijving voor het zelfstandige appartementje veranderde in wachten op een plek in een woongroep (de term “gesloten afdeling” probeer ik nog steeds te vermijden) en ons boemeltreintje was een sneltrein geworden. En sneltreinen stoppen niet bij elk station...

Sindsdien zien we het ene lastige probleem na het andere moeilijke voorvalletje voorbij flitsen en proberen we, gelukkig heel eensgezind met ons drietjes, zo goed en zo kwaad als het gaat “dingen op te lossen”. Zo goed en zo kwaad en tussen onze eigen dagelijkse bedrijven door. De was doen, boodschappen halen, schoonmaken, moeders kleding op orde brengen (alles was “opeens” minstens drie maten te groot), contacten met de thuiszorg, het regelen van maaltijden, medicijnen, incontinentiemateriaal, een alarmtelefoon: dat is allemaal te doen. Haar elke keer weer geruststellen, haar paniek wegstrelen, haar verzekeren dat ze echt niet lastig en vervelend is, dat haar wasje echt nog wel bij ons in de machine past, dat ze ons altijd kan bellen, ook al is het “al zo donker buiten”, het elke keer weer vertellen dat de zusters van de thuiszorg voor haar willen zorgen en dat zij daarom “zomaar” elke keer binnenkomen: dat is een heel ander verhaal. Een station dat ik graag had willen overslaan.

En toen kwamen we op het onvermijdelijke punt dat we moesten concluderen dat de wachtlijst van het huis naar onze keus, het huis waar onze moeder vier dagen in de week naar de dagopvang gaat, te lang is voor haar en haar snel voortschrijdende Alzheimer. Die conclusie was niet alleen onvermijdelijk maar ook heel moeilijk. Gaan we niet te snel? Is het (al!) wel in haar belang en niet in de onze? Maar wat als we wachten en dan te laat zijn; als het onverantwoord wordt en zij per direct ergens geplaatst moet worden? Doen we er goed aan? Doen we er ècht goed aan? Onze sneltrein ging door een diep dal maar we besloten toch op zoek te gaan naar een alternatief huis met een kortere wachtlijst. En met eenpersoons kamers! Tot onze verwondering (beter gezegd: afgrijzen) zijn er namelijk nog tehuizen waar de bewoners géén eigen slaapkamer hebben. Er was slechts één huis in de omgeving waar we konden kijken of we onze moeder daar ook wilden inschrijven. Waar ze misschien eerder terecht zou kunnen. Met mijn middelste zus ben ik daar gisteren wezen kijken. Kijken en sfeerproeven zoals dat heet. Om het daarna rustig en uitgebreid ook met ons jongste zusje te bespreken.

Dat ene huis bleek leuk te zijn. Leuk en gezellig en licht. Kleinschalig en gelegen in een rustige omgeving, vlakbij het centrum en een mooi park, op een half uurtje rijden bij ons drietjes vandaan. We kregen een vriendelijke, begripvolle voorlichting, een uitgebreide rondleiding en we kregen er voorzichtigjes een heel goed gevoel bij. Ik merkte het bij mijzelf en ook bij mijn zusje: “Dit zou misschien wel wat kunnen zijn... Hier zou mama misschien wel op haar plek kunnen zijn...” Na afloop, we hadden al afscheid genomen van de dame die ons begeleidde, benoemden wij het ook: “Maar dan niet op de bovenste verdieping. En het liefst hier beneden in die kleinste woongroep. We moeten hier goed over nadenken, over praten.” We trokken onze jas aan en zagen onze begeleidster naar ons toe rennen: “Ik hoor net dat er een kamer vrij is op de begane grond!”

Een kamer vrij. Een kamer op de begane grond in die kleine groep was vrij. Nu, een dag later, weet ik nog niet hoe ik dat gevoel dat ons na die zo onverwachte mededeling overkwam het beste kan beschrijven. Het leek op een kruising tussen het winnen van een hoofdprijs en een stevige stomp in de maag. Het leek alsof iemand aan de noodrem had getrokken en onze sneltrein gierend tot stilstand kwam. En terwijl het begon te suizen in mijn oren, barstte mijn zusje in tranen uit.

Een kamer vrij. Nu.

Nu...

Onze eerste woning

Het had iets met een lange rij auto’s voor een rood stoplicht en wat ongeduld aan mijn kant te maken waardoor ik besloot om een stuk af te snijden zodat ik zomaar langs onze eerste woning reed. De eerste woning van Peter en mij samen. Het was een behoorlijk gedateerde flat (in de badkamer was een lavet in plaats van een douche) en er zat geen lift in zodat we dagelijks zes trappen op en af moesten, maar wat waren we er blij mee! We hebben het hier over eind zeventiger jaren: de wachtlijsten voor woningzoekenden waren (ook toen) immens. 

Terwijl ik vanwege 30-kilometerbordjes, verkeersdrempels om de paar meter en overstekende schoolkinderen meer aan het afremmen dan aan het afsnijden was, buitelden de herinneringen en beelden door mijn hoofd:

Oranjebruin gebloemde gordijnen in de keuken, de tweedehandse bank die tegen de muur moest staan omdat hij anders achterover kiepte (Peter had de poten afgezaagd om het een wat uniekere uitstraling te geven, en uniek was de bank daarna inderdaad), okergeel geverfde keukenmuren. De winters, samen onder een deken op de bank met een geleende straalkachel ernaast omdat het warme water van de cv onze bovenste verdieping niet haalde. En de zomers: door het enkele glas en de ligging van de flat werd het zo heet in onze woonkamer dat de kaarsen in de vensterbank spontaan smolten en wij naar onze ouders of het park een eindje verderop vluchtten.

We hadden Brabantia voorraadbussen, een oranje sprei op ons bed en ruzies om de manier waarop handdoeken gevouwen “moesten” worden. Ik herinner mij een muurtje waar we, o zo modern, kurk (kurk!) op hadden geplakt, de gesmolten kabelhaspel omdat ik niet het benul had om het ding helemaal uit te rollen voordat ik de wasmachine erop aansloot en een granieten aanrecht. We hadden olielampjes, veel planten, overal boeken en een diepe muurkast waar we snel onze troep in konden mikken als we onverwacht bezoek kregen. Ik herinner lange avonden met vrienden die uiteindelijk bleven slapen en de eerste kerst waarbij we qua versiering zo los gingen dat een vriend tot Pasen bleef grinniken om de kerstballen die we zelfs boven ons bed hadden gehangen (hij bleef er maar dubieuze grappen over maken die ik hier niet ga herhalen). En we hadden natuurlijk muziek! Heel veel muziek. Het grootste gedeelte van ons geld ging aan boeken en lp’s op.

We hebben er maar krap drie jaar gewoond en het was natuurlijk niet alleen maar rozengeur en maneschijn maar wat hebben we er gelachen, genoten, liefgehad. Wat hebben we er in die korte tijd veel mooie herinneringen gemaakt. Het kwam allemaal weer bij mij naar boven toen ik zomaar langs die flat reed en ik werd er helemaal “ach gos...” en blij van. Van die onverwachte en mooie rit over Memory Lane dankzij een rood stoplicht en een ietwat ongeduldige aard.