Nadat ik onlangs “Stoner” van John Williams uit had, moest ik even een paar dagen bijkomen voordat ik in een nieuw boek kon beginnen. Dat is niet ongewoon na het lezen van een boek dat veel indruk maakt; in de Engelse taal is daar zelfs een uitdrukking voor: “book hangover”. Hoewel hangover (kater) suggereert dat je achteraf met een naar gevoel blijft zitten, wordt bijna het tegendeel bedoeld: je kan dat bewuste boek niet loslaten, het blijft zo onder je huid zitten dat het als een vorm van ontrouw voelt als je daarna meteen aan iets nieuws begint. (Ik hoop dat dit gevoel herkenbaar is.)
Terug naar “Stoner”. “Stoner” was lang een titel waar bij ons in de bibliotheek zoveel reserveringen op zaten dat ik er maar niet aan te pas kwam. Heel erg rouwig was ik hier niet om; er werd mij zo vaak verteld dat ik dat boek beslist moest lezen en vervolgens kreeg ik zo vaak de vraag of ik het nu eindelijk gelezen had, dat het als verplichte literatuur begon te voelen en als ik ergens een hekel aan heb... Toen kreeg ik het als luisterboek te pakken en begon ik toch maar te luisteren.
De eerste hoofdstukken vond ik bijna saai. Een wat droge stem vertelde over een man die zijn leven nogal emotieloos ondergaat. "Emotieloos ondergaat" ja, ik weet geen betere omschrijving voor de manier waarop William Stoner studeerde, les gaf, trouwde en ook zonder enige weerstand of kritiek alles accepteerde wat zijn vrouw (een nogal hysterisch type) van hem en hun huwelijk eiste. Omdat ik al luisterend vaak huishoudelijke karweitjes doe en die nu eenmaal gedaan moesten worden, ging ik toch door met het verhaal over William Stoner. De hoofdpersoon zelf mocht me dan (nog) niet zo boeien; de mooie, ingetogen schrijfstijl van de auteur, John Williams, deed dat wel.
William Stoner werd voor mij een buurman die, zolang als je je kan herinneren, in je straat woonde. Een man die je nooit echt zag, die er gewoon was en waar niks speciaals mee gebeurde. Zo’n sjokkende man. Zo'n man die alleen wat knikte en zelf geen mening leek te hebben. Soms irriteerde je dat: “Vindt nou toch eens wat!” had je hem willen toeroepen. Maar je liet het omdat hij nou eenmaal die saaie buurman was. Gaandeweg leerde je de man kennen. En daardoor leerde je hem misschien niet begrijpen maar wel waarderen en van lieverlee raakte je zelfs op hem gesteld. Zo erg op hem gesteld dat toen hij....
Ik denk niet dat ik iets belangrijks verklap als ik zeg dat William Stoner dood gaat. Hij wordt aan het eind van het boek ziek en toen ik die droge stem, die stem die steeds beter bij de sobere zinnen van de schrijver ging passen, over Stoner’s sterfbed hoorde vertellen, stond het kippenvel op mijn armen. Het boek was uit, het verhaal verteld en ik leek alleen achter te blijven. Met een book hangover van jewelste.
Wat een boek...
Wat een schrijver...
Ik zal niet zeggen dat je dit boek beslist moet lezen; ik raad het wel aan. Van harte.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten