Lieve mam

Lieve mam,

Vandaag is het jouw verjaardag. Je zou tweeënnegentig geworden zijn. Twééënnegentig, ja, maar dat heb je dus niet gehaald en ik weet zeker dat je dat helemaal niet erg vindt. Vanaf je negentigste verjaardag ging het alleen maar minder en minder met je en vorig jaar, toen je dus toch eenennegentig werd, kon je het nog maar amper aan.

Gisteren hebben wij je verjaardag gevierd, herdacht is misschien een beter woord. (Dat we dat een dag te vroeg deden, was niet erg. Het kwam wat beter uit en bovendien paste het beter bij jou. "Doe maar zaterdag," had je vast gezegd, "de volgende dag moeten jullie immers allemaal vroeg op voor jullie werk!")  Er zijn mensen die denken dat overleden personen van “bovenaf” nog van alles kunnen zien, ik ben daar niet eentje van. Maar voor mij was je er gisteren toch op een bepaalde manier bij. Omdat je nu eenmaal heel stevig in onze harten zit. En jouw aanwezigheid via ons voelde goed. Heel erg goed, lieverd.

Vlak na de jaarwisseling kwam er een kennis naar mij toe om te vragen hoe mijn kerst was geweest. Ze keek mij daarbij dieptreurig aan en om eerlijk te zijn had ik geen idee wat ze bedoelde. Paul was immers met de kerst bij ons geweest en ik zat nog vol fijne herinneringen aan de afgelopen feestdagen. “Je eerste kerst zonder je moeder!” zei zij toen, “Was het niet erg moeilijk?” Eh, nee. Ik heb het maar niet hardop gezegd maar het was wel waar. Mijn opluchting dat jou nog meer pijn en onzekerheid en angstige gevoelens dan jij al had bespaard is gebleven overtreft mijn verdriet om jouw overlijden. Natuurlijk mis ik jou maar het is goed zo. Het is zelfs beter zo.

Je bent nu al meer dan een half jaar niet meer bij ons. De herinneringen aan jouw laatste zo moeilijke periode beginnen steeds meer plaats te maken voor de herinneringen aan de moeder die je voor jouw ziekte was. De moeder toen ik nog een kind was. De moeder wiens overgang samenviel met mijn puberteit. We hebben het elkaar in die tijd behoorlijk moeilijk gemaakt, al zei jij later dat het wel meeviel en dat vond ik eerst onbegrijpelijk en later, toen onze jongens pubers waren, heel erg lief. Ik kan nu terugdenken aan jou toen je voor het eerst oma werd, oppas-oma, logeer-oma, oma om gezellig bij op bezoek te gaan, oma om mee te lachen, altijd trotse oma. Zo trotse oma. Mooie herinneringen zijn het.

Afgelopen woensdag was ik op een stofjesmarkt. Tussen de ontelbare rollen stofjes zag ik opeens zomaar een katoentje liggen met vogeltjes erop gedrukt. Meesjes, musjes, spechtjes, heel fleurig op een witte achtergrond. Ik moest meteen aan jou denken. Aan hoe jij altijd de vogels in de tuin voerde en hoe je ervan genoot om naar ze te kijken. Je miste het zo op je flatje en later in het verzorgingshuis werd dat alleen maar erger. Toen ik een keer een trommeltje voor je koekjes wilde kopen, vond ik er eentje met vogeltjes erop en je was er blij mee. Het stofje dat ik van de week zag had precies bij dat trommeltje gepast. Ik heb zeker een half uur bedacht dat als het een jaar eerder was, ik een paar meter van die rol gekocht zou hebben. Dan had ik er vlug-vlug, nog gauw voor je verjaardag, hoesjes voor de kussentjes op je bank van gemaakt. In gedachten zag ik je blijdschap voor me, zag ik je handen over de vogeltjes gaan. Het was een mooi moment daar op die markt. Mooi, niet verdrietig.

Gisteren hebben we je verjaardag herdacht, vandaag heb ik op jou geproost. (Met een kop thee natuurlijk, ik weet toch dat je niks van wijn en “al dat andere spul” moet hebben.) Ik heb op je geproost en ik heb veel aan je gedacht. En zoals dat gaat als je veel en sterk aan iemand denkt, dan ga je in gedachten tegen die persoon praten. Dat gebeurde mij dus ook. Die mensen die denken dat overleden personen van “bovenaf” nog van alles kunnen zien, denken ook dat die personen “dus” ook dergelijke gesprekken kunnen horen. Ondanks dat ik daar niet eentje van ben, vertel ik je dit alles wel. Omdat op een bepaalde manier je er voor mij nog steeds bent. Stevig in mijn hart verankerd.